ΜΕ
ΥΠΕΡΠΛΗΘΥΣΜΟ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΠΕΛΘΕΙ Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΕΝΟΨΕΙ
ΟΠΟΙΩΝΔΗΠΟΤΕ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ
Με την παρούσα ιστοσελίδα εγκαινιάζεται από τις αρχές του 2008 η διαδικτυακή συζήτηση αλληλοενημέρωσης των μελών και φίλων της Α.Ε.Ε., για το πιο φλέγον ζήτημα που αφορά όλους μας: τον ανθρώπινο υπερπληθυσμό στον πλανήτη.
Το πρόβλημα συνοψίζεται στο γεγονός ότι οι χώροι διαβίωσης των ανθρώπων, σε συνάρτηση με των υπόλοιπων έμβιων οργανισμών (φυτών και ζώων), οι πεπερασμένες πηγές διατροφής ή παραγωγής άλλων αγαθών επιβίωσης, καθώς και το διαρκώς επιβαρυνόμενο περιβάλλον, αντιπροσωπεύουν αλληλοεπηρεαζόμενες παραμέτρους, που έφτασαν στα όρια της αντοχής τους. ΄Αραγε δεν έχουν εξαντληθεί π.χ. τα περιθώρια της μείωσης των δασών για την αύξηση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων και δη των μονοκαλλιεργειών; Ο συνεχώς αυξανόμενος υποσιτισμός, υπό την έννοια της ολοένα χειρότερης διατροφής έχει άμεσες συνέπειες για την υγεία όλων μας. Επίσης, οι ανησυχητικές διαστάσεις που προσλαμβάνουν τα φαινόμενα φτώχιας, λειψυδρίας, ενεργειακής ανεπάρκειας και των συνεπαγόμενων συρράξεων, με τον «καθιερωμένο» εθισμό στην επιθετικότητα, είναι γεγονότα που ζούμε πια καθημερινά οι πάντες, ξεκάθαρα σημάδια για το που στεκόμαστε σήμερα.
Εξ αρχής κρίνεται επίσης σκόπιμο να διευκρινιστεί ότι το βασικό ζήτημα δεν αφορά τους ελάχιστους λαούς και «φυλές» που βρίσκονται σε κατάσταση υποπληθυσμιακού αυτοπεριορισμού (αλλά και εξάλειψης ή γενοκτονίας), οι οποίοι συνήθως δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον τους, ζώντας δηλαδή αρμονικά χωρίς την «ανάγκη» πολέμων. Αυτό, γιατί έχουν συσσωρεύσει γνώσεις χιλιετηρίδων, απαραίτητων για την ασφαλέστερη επιβίωση τόσο των ίδιων, όσο και των υπερπληθυσμιακών υπόλοιπων εθνοτήτων, όπου οι άνθρωποι είναι κατά κανόνα συγκεντρωμένοι σε απάνθρωπα μικρές εκτάσεις και χώρους κρίσιμης επιβίωσης (όχι πλέον διαβίωσης), με προδιαγραφές ακόμα και μη αναστρέψιμης εξαφάνισης του είδους μας.
Ο πληθυσμός των εξήμισι δισεκατομμυρίων ανθρώπων θέτει σε άμεσο κίνδυνο ξαφνικής κατάρρευσης την παγκόσμια παραγωγή, οικονομία και οικολογική ισορροπία, με απρόβλεπτες συνέπειες - τεράστιων διαστάσεων - για όλους, μηδενός εξαιρουμένου. Τις 10ετίες του ’60 και ’70, όταν πια ο κίνδυνος ήταν ορατότατος, μπορούσαν να ληφθούν πιο εύκολα ποικίλα μέτρα, καθώς η πληθυσμιακή αύξηση δεν είχε λάβει τις σημερινές εκρηκτικές διαστάσεις. Αντίθετα λανθασμένα υποστηρίχθηκε κυρίως η κερδοφορία, με την επέκταση των αγορών και της ενίσχυσης ουσιαστικά του άκρατου υπερπληθυσμού. Η σοβιετική απειλή αποδείχτηκε τελικά ένας μύθος, αφού το εν λόγω σύστημα πρακτικά αυτοκαταργήθηκε, χωρίς τη διάθεση για γενικευμένη επέκταση του πολέμου. Κατόπιν, στα τέλη της 10ετίας του ’80, όταν πια υπήρχε η δυνατότητα λήψης απερίσπαστα άμεσων μέτρων, αυτό ουδέποτε προχώρησε, με ελάχιστες εξαιρέσεις, όπως π.χ. η Κίνα που κατάφερε να αναχαιτίσει κάπως το φαινόμενο όταν έγινε αντιληπτό ότι οδηγείται στο γκρεμό. Συμπερασματικά, η άγνοια ορισμένων, τους κάνει να επενδύουν ακόμα και στη δική τους αυτοκαταστροφή. Θαρρούν με αυταπάτες πως όντας οικονομικά πλούσιοι, θα σωθεί και κανένας, μολονότι στην Πομπηία δεν γλίτωσε από την καταστροφή ούτε ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, ο πιο διακεκριμένος σοφός των Ρωμαίων...
Παρόλο που
έως πρόσφατα η προηγούμενη πρακτική όλων των θρησκευτικών ηγετών ήταν κατά
του ελέγχου των γεννήσεων, ο σημερινός αρχηγός του καθολικού δόγματος μίλησε
το 2006 ανοιχτά για το πρόβλημα του υπερπληθυσμού (βλ.http://www.catholicculture.org/library/view.cfm?recnum=7110).
Βέβαια η ανησυχία ενός ή δύο ηγετών δεν είναι αρκετή να επιφέρει τη διεθνή
συμφιλίωση και συνεργασία, ενώ μια ανάλογη κίνηση πρέπει να συνοδευτεί από
τους επικεφαλής κι άλλων θρησκειών, όπως βεβαίως επίσης κρατών, πανεπιστημίων, οργανώσεων
κλπ.
Εν πάσει περιπτώσει εκεί που έφτασαν τα πράγματα σήμερα, πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η κατάσταση που έχουμε όλοι παγιδευτεί; Δεν πρέπει σαν άμεση προτεραιότητα να υπολογιστεί με μαθηματική ακρίβεια το όριο της υπερπληθυσμιακής αντοχής, από διεθνείς ομάδες επιστημόνων και τη δεσμευτική συμμετοχή όλων των κυβερνήσεων, αυτή τη φορά όμως υπό το φως του ήλιου και όχι πίσω από την πλάτη των κατοίκων της Γης; Κάποτε ο Μ. Γκορμπατσώφ εντελώς υπεραισιόδοξα έφτασε να μιλάει για το όριο των 14 δισεκατομμυρίων ανθρώπων, το οποίο για τους επαΐοντες δεν μπορεί με κανένα τρόπο να υπερβεί τα σημερινά επίπεδα. Έτσι που προχωράμε χωρίς μέτρα, χωρίς καμμία πρόληψη και επιστημονικές μελέτες, την κρίσιμη στιγμή δεν θα ακολουθήσει άραγε δραματική πτώση του βιοκοινωνικοπολιτικού επιπέδου όλων, με τις αντίστοιχες επιπτώσεις σε κάθε πτυχή της καθημερινής ζωής ή στη χειρότερη περίπτωση μια γενικευμένη αλληλεξόντωση; Οπωσδήποτε οι φανατικά μοιρολατρικές αντιλήψεις του είδους: έχει ο θεός κλπ, επιτείνουν δραματικά το πρόβλημα, όταν από την άλλη για την αντιμετώπιση των διάφορων ζητημάτων, μαζί και το δημογραφικό, είναι γνωστή η πανάρχαια παροιμία: «συν Αθηνά και χείρα κίνει». Με υπερπληθυσμό είναι φανερό ότι δεν μπορεί να επιτευχθεί ούτε καν η στοιχειώδης συνεννόηση, πόσο μάλλον η πολυπόθητη διεθνής συμφιλίωση.
Το υπό συζήτηση θέμα είναι κατά πολύ σημαντικότερο από οποιεσδήποτε κλιματικές μεταβολές, οι οποίες σαν φαινόμενο είναι συχνές κατά τη διάρκεια των τελευταίων εκατομμυρίων ετών. Σύμφωνα με τα ευρήματα και γενικότερα τα στοιχεία της ανθρωπολογίας, για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια κατά το παρελθόν οι άνθρωποι επιβίωσαν μέσα σε τρομερά αντίξοες συνθήκες, τόσο σε παγετώδεις, όσο και μεσοπαγετώδεις περιόδους - ακόμα και με ανόδους της θερμοκρασίας σημαντικά πάνω από τα σημερινά επίπεδα (π.χ. ιπποπόταμοι στην Ευρώπη). Ακριβώς γιατί οι πρόγονοί μας ήταν ιδανικά προσαρμοσμένοι στο περιβάλλον χωρίς υπερπληθυσμιακά προβλήματα, αλλά και με παραδοσιακά έμφυτη τη νοοτροπία και τη σημασία της αλληλοβοήθειας, η οποία δυστυχώς σαν πρακτική τείνει σήμερα να ξεχαστεί.
Οι βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν τις κλιματικές αλλαγές είναι πολλοί, όπως οι μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις, οι αλλαγές στο μαγνητικό πεδίο του Ήλιου (με τις κηλίδες του) κ.ά. αστρικά φαινόμενα, ενώ δεν έχει αποδειχθεί αναμφίβολα και συνεπώς συμφωνηθεί ανάμεσα στους επιστήμονες η ενδεχόμενη επιρροή της ανθρώπινης δραστηριότητας. Προφανές είναι ότι κανένας παγετώνας ή θερμή περίοδος του παρελθόντος δεν προκλήθηκε από την χρήση λίθινων μαχαιριών ή πελέκεων. ΄Αλλο πράγμα είναι η μόλυνση του περιβάλλοντος που αυξάνεται με τον υπερπληθυσμό, και άλλο πράγμα οι κλιματικές μεταβολές, οι οποίες βασικά παραμένουν απρόβλεπτες (ακόμα και σε επίπεδο λίγων ημερών). Απλά συμβαίνουν και οι εναλλαγές είναι αναμενόμενες, τόσο προς τη μεριά του ζεστότερου κλίματος, όσο και του ψυχρότερου. Τι θα συμβεί άραγε αν προετοιμαζόμαστε μόνο για υπερθέρμανση, αλλά τελικά προκύψει κρύο; Πάντως ο φετινός χειμώνας δεν φαίνεται να αντιστοιχεί σε φαινόμενα θερμοκηπίων και συναφή κλιματικά μοντέλα. Δυστυχώς, έχουν αναφερθεί εκατοντάδες νεκροί από τον παγετό σε νότιο και βόρειο ημισφαίριο (μόνο στο Περού 300 άτομα και στις Η.Π.Α 40 μέχρι στιγμής). Έτσι, ο θόρυβος που γίνεται τελευταία πάνω στο θέμα δείχνει να είναι αποπροσανατολιστικός, με αποτέλεσμα την υποτίμηση της μεγαλύτερης απειλής κατά της ανθρωπότητας, τον υπερπληθυσμό. Ευκταίο λοιπόν είναι οι έρευνες σχετικά με τη δημογραφική πολιτική, να φτάσει τα ίδια τουλάχιστον επίπεδα με εκείνες που πραγματοποιούνται για τις κλιματικές αλλαγές.
H εμμονή ορισμένων ότι αντίθετα οι κλιματικές αλλαγές θα φέρουν πρώτες και από μόνες τους την ανθρωπότητα σε αδιέξοδο, δυστυχώς οδηγεί τελικά (σκόπιμα ή μη) σε περισσότερο αυταρχισμό, ρατσισμό και κάθε τι παρόμοιο. Η αντίστοιχη εκστρατεία, που έχουν παρασυρθεί και τα ΜΜΕ, στοχεύει ουσιαστικά στο να φορολογηθούν οι κάτοικοι του πλανήτη, ιδίως οι φτωχότεροι, σε μια κατεύθυνση που όμως παραβλέπει και δεν αντιμετωπίζει το τεράστιο έλλειμμα της διεθνούς αλληλοκατανόησης και αλληλοβοήθειας. Αναδύεται έτσι η ανάγκη ενός ανοικτού διαλόγου για τον επαναπροσδιορισμό των προτεραιοτήτων.
Το εύλογο συμπέρασμα που εξάγεται από τα παραπάνω είναι ότι κάποιοι πασχίζουν τη διατήρηση «πάσει θυσία» του υπερπληθυσμού και συνεπώς του υπερκαταναλωτισμού, άσχετα με το αν σε λίγο μπορεί να μην υπάρχει τίποτα να καταναλώνει κανείς. ΄Αραγε με την ολιγόστευση των μερίδων και την αύξηση της πυρηνικής ενέργειας θαρρούν πώς θα λύσουν το πρόβλημα ή μήπως με την αμφίβολης ποιότητας και δυνατότητας «κατάκτηση» άλλων πλανητών ή κατασκευή επιπλέον απάνθρωπων υποθαλάσσιων πόλεων κ.ο.κ; Την ίδια στιγμή, δεν προωθείται ούτε ένα σχέδιο επέκτασης της χλωρίδας και καλλιεργειών στις απέραντες ερήμους του πλανήτη. Τα χρήματα των εθνών ξοδεύονται αφειδώς για εξοπλισμούς, με ακόμα πιο φονικούς πυρηνικούς πυραύλους. Πότε επιτέλους θα μάθουμε να λύνουμε τα υπαρκτά προβλήματα, αντί να τα συσσωρεύουμε εγωιστικά για τους επόμενους; Δεν είναι μήπως ανησυχητικό το γεγονός ότι εδώ και 5-6 περίπου χιλιάδες χρόνια, που ξεκίνησαν ουσιαστικά οι πόλεμοι, δεν λένε με τίποτα να σταματήσουν; Προφανώς αυτό δεν επιτυγχάνεται ούτε με ευχολόγια, ούτε με ημίμετρα.
Σήμερα, ακριβώς λόγω του υπερπληθυσμού, χωρίς μέτρα πρόληψης συναποφασισμένα σε διεθνές επίπεδο, τα περιθώρια έγκαιρης προσαρμογής για την αποφυγή καταστροφών έχουν φτάσει στο απροχώρητο (συμπεριλαμβανόμενου του αφανισμού ακόμα και μέσω εκτεταμένου «κανιβαλισμού»). Σε αυτό το φαινόμενο εξάλλου οφείλεται η εκρηκτική αύξηση της εγκληματικότητας, ακόμα και της παιδικής δουλείας ή πορνείας. Συνακόλουθα, επέρχεται η αναίτια εξαθλίωση δισεκατομμυρίων ντόπιων, αλλά και μεταναστών από μέρη που βιοκοινωνικά είναι κατά κάποιο τρόπο πιο προσαρμοσμένοι, σε άλλες χώρες όπου καλούνται συνήθως να ανέχονται οποιεσδήποτε συνθήκες επιβίωσης: ένας διευρυνόμενος σε μεγέθη φαύλος κύκλος.
Εκτός από τη δυνατότητα σφαιρικών συζητήσεων και ευρύτερα αποδεκτών αποφάσεων, ένα ακόμα παρήγορο στοιχείο προέρχεται από την πλευρά της συσσώρευσης επιστημονικών γνώσεων και τεχνολογικών επιτευγμάτων, που οφείλονται βασικά σε ανθρώπους με υπόβαθρο την παιδεία για αλληλεγγύη και κοινωνική εναρμόνιση. Αυτά, είναι ανάγκη να υπηρετήσουν πια αποτελεσματικότερα την ανθρωπότητα, καθώς αν δεν εφαρμοστούν μέσα από τις προαναφερόμενες διαλογικές κοινωνικές δομές, σύντομα θα αποτελούν μνημεία ενός καταστραμμένου κόσμου.
Η παρούσα ιστοσελίδα θα εμπλουτίζεται σύμφωνα με δύο άξονες (που θα ανατροφοδοτούνται και μέσω της «Κάθε 1ης του μηνός»):
Α) Συνέχιση της ενημέρωσης επί των υπαρχόντων στοιχείων.
Β) Προτεινόμενες λύσεις (ελέγχου των γεννήσεων - ανάλογη εκπαιδευτική πολιτική, κοινωνιών με αυτάρκεια τροφίμων, άλλων αναγκαίων αγαθών κλπ).
Σημ: Το ανωτέρω κείμενο μεταφράστηκε για τον ιστοχώρο της Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος και στην αγγλική διάλεκτο. Αυτούσιο ή αναδιαμορφωμένο, είναι προς διάθεση απεριόριστης αναπαραγωγής σε οποιαδήποτε γλώσσα.